تومور مغزی چیست؟ - وبلاگ بام شهر

به گزارش وبلاگ بام شهر، تومور مغزی یکی از مهلک ترین بیماری های شناخته شده است. انواع تومور های مغزی کدامند؟ علائم و علل ایجاد تومور مغزی چیست؟ تشخیص این بیماری چگونه انجام می گردد؟ روش های درمان تومور مغزی چگونه است؟ در این مقاله به آنالیز انواع تومور مغزی، علائم، راه های تشخیص و درمان آن می پردازیم.

وبلاگ بام شهر | سرویس سلامت - تومور مغزی به یک توده سلول تقسیم نشده یا تجمع سلولی ناشی از رشد غیرطبیعی برخی سلول ها در مغز گفته می شود. انواع مختلفی از تومور های مغزی وجود دارند؛ برخی تومور ها خوش خیم و برخی دیگر سرطانی (بدخیم) هستند. تومور های مغزی می توانند به صورت تومور های اولیه در مغز شما رشد نمایند و یا ممکن است، سرطان در قسمت های دیگر بدن شما آغاز به رشد نموده و سپس به مغز برسند که به این حالت تومور های ثانویه یا متاستاتیک مغز می گویند. سرعت رشد و همچنین محل قرار دریافت تومور مغزی معین نماینده تاثیر آن ها بر عملکرد سیستم عصبی است. روش های درمان تومور مغزی بستگی به نوع تومور، اندازه و محل آن دارد.

انواع تومور مغزی

• نورم اکوستیک (تومور عصب شنوایی): خوش خیم. علائم: وزوز گوش، کاهش شنوایی و عدم تعادل.
• آستروسیتوم (آستروسیتوم مخچه ای دوران کودکی): خوش خیم و بدخیم. علائم: عدم تعادل در راه رفتن، تهوع و استفراغ، بی خوابی غیرعادی.
• متاستاز مغز (انتقال سلول های سرطانی به مناطق دور از تومور اولیه): بدخیم. علائم: درد در استخوان ها، کم خونی، ضعف و بیحالی، درد در اندام ها.
• اپندیموما (تومور مرکز نخاع و بطن): بیماری نادر. علائم: گردن درد، سردرد، تغییرات دید، حرکات تشنجی چشم، تشنج.
• گلیوبلاستوما (تومور سیستم عصبی مرکزی): بدخیم و شایع. علائم: تهوع، تشنج، تاری دید، کاهش سطح هوشیاری، قرمزی چشم، ورم قوزک پا.
• گلیوما (تومور سیستم عصبی مرکزی): بدخیم. علائم: سردرد، تهوع، تشنج، اختلالات اعصاب جمجمه ای، تاری دید، تحریک پذیری.
• مدولوبلاستوما (وخیم ترین و مهلک ترین سرطان بچه ها): بدخیم. علائم: تشنج، خستگی، بی حالی، عدم تعادل، استفراغ.
• مننژیوم (تومور لایه غشایی محافظت نماینده از مغز و نخاع): خوش خیم. علائم: سردرد، تشنج، ضعف در بازو و پاها، بی حسی، اختلال در تکلم.
• الیگودندروگلیوما (تومور مغز و نخاع عظیمسالان): خوش خیم و بدخیم. علائم: تشنج، سردرد و احساس ضعف و ناتوانی.
• کرانیوفارینجیوم (تومور نزدیک غده هیپوفیز، اعصاب بینایی و عروق خونی): بدخیم.
• کارسینوم عضله کوروئید (تومور مغزی عظیمسالان): بیماری نادر.
• پینه بلاستوما (تومور غده پینه آل): بدخیم.
• تومور های مغزی بچه ها
• تومور های هیپوفیز
• تومور های جنینی

علائم تومور مغزی

علائم و نشانه های تومور مغزی بسیار متفاوت است و به اندازه تومور مغزی، محل و سرعت رشد بستگی دارد. اگر فردی شاهد این علادم در بدن خود بود باید به پزشک مراجعه کند. نشانه های عمومی ناشی از تومور های مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آغاز نوع جدیدی از سردرد یا تغییر در الگوی سردرد
• سر دردی که به تدریج بیشتر و شدیدتر می شود
• حالت تهوع یا استفراغ بدون دلیل
• مسائل بینایی مانند بینایی مبهم، دید دوگانه (دو بینی) یا از دست دادن دید محیطی
• از دست دادن تدریجی احساس یا حرکت در یک دست یا یک پا
• مشکل تعادل
• مسائل گفتاری
• سردرگمی در امور روزمره
• تغییر شخصیت یا رفتار
• تشنج به ویژه در افرادی که سابقه تشنج ندارند
• مسائل شنوایی

علل ایجاد تومورهای مغزی

1. تومور های مغزی که در مغز رشد می نمایند

تومور های مغزی اولیه در خود مغز یا در بافت های نزدیک به آن از مانند غشا های پوشش دهنده مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز، یا غدد پینه آل ایجاد می شوند. این تومور های اولیه، هنگامی آغاز به رشد می نمایند که جهش های DNA در سلول های طبیعی به وجود می آید. این جهش ها، رشد و تقسیم شدن را به میزان زیادی در سلول ها افزایش می دهند و در صورت مرگ سلول های سالم، به زندگی خود ادامه می دهند. در نتیجه توده ای از سلول های غیر طبیعی بوجود می آیند که باعث تشکیل تومور می شوند.

در عظیمسالان، تومور های اولیه مغزی کمتر از تومور های ثانویه مغزی هستند و سرطان در مناطقی دیگر از بدن آغاز شده و به مغز می رسند. تومور های اولیه مغز متنوع هستند، هر کدام بسته به نوع سلول درگیر شد نام خاص خود را دارد:

• گلیوماس: این تومور ها در مغز یا نخاع آغاز به رشد می نمایند و شامل آستروسیتوم ها، اپندیموها، گلوبلاستوما، الیگوستروکتومی ها و الیگودندرولیوم ها هستند.
• مننژیوماس: توموری است که در غشاء مغز و نخاع تشکیل می شود. بیشتر مننژیوم ها غیر قابل تشخیص می باشند.
• نوروم های صوتی: نوروم های صوتی، تومور های خوش خیمی هستند که در اعصاب کنترل نماینده توازن و شنوایی به وجود می آید.
• آدنوم های هیپوفیز: تومور های خوش خیمی هستند که در غده هیپوفیز و در مغز ایجاد می شود. این تومور ها می توانند اثرات هورمون های هیپوفیز را در سراسر بدن تحت تاثیر قرار دهند.
• مدولوبلاستوماس: شایع ترین تومور های سرطانی در بچه ها است که از قسمت پشت مغز آغاز می شود و به وسیله مایع نخاعی گسترش می یابد. این تومور ها در عظیمسالان کمتر رایج است، اما امکان ایجاد آن وجود دارد.

2. تومور های سلول های بنیادی

این تومور ها ممکن است در دوران کودکی در بیضه ها و تخمدان ها شکل بگیرند، اما گاهی اوقات بر سایر قسمت های بدن مانند مغز نیز تاثیر می گذارند.

• کرانیوفارین جیوماس: این تومور ها در نزدیکی غده هیپوفیز مغز آغاز به رشد می نمایند و همانطور که به آرامی به رشد خود ادامه می دهند، می توانند غده هیپوفیز و دیگر ساختار های مغز را تحت تاثیر خود قرار دهند.

3. سرطانی که در یک قسمت از بدن آغاز شده و به مغز می رسد

تومور های ثانویه (متاستاز) تومور هایی هستند که از تومور سرطانی موجود در نقطه دیگری از بدن حرکت نموده و سپس به مغز می رسند. این تومور ها اغلب در افرادی که سابقه سرطان دارند، رخ می دهد. در عظیمسالان تومور های مغزی ثانویه، بسیار شایعتر از تومور های اولیه مغز هستند. هر نوع سرطان می تواند به مغز انتقال پیدا کند، ولی انواع رایج آن شامل موارد زیر می شود:

• سرطان سینه یا پستان
• سرطان روده یا کولون
• سرطان کلیه
• سرطان ریه و ملانوما

عوامل تهدیدنماینده

در بیشتر افراد مبتلا به تومور های اولیه مغز، علت تومور معین نیست. اما پزشکان برخی از عوامل را شناسایی نموده اند که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهند. این عوامل خطر زا عبارتند از:

• قرار دریافت در معرض اشعه: افرادی که در معرض نوعی اشعه به نام اشعه یونیزه قرار می گیرند، ابتلا به تومور مغزی در آن ها افزایش می یابد. نمونه هایی از اشعه یونیزاسیون شامل پرتو درمانی است که برای درمان سرطان استفاده می شود.
• سابقه خانوادگی: بخش کوچکی از تومور های مغزی در افرادی با سابقه خانوادگی دارای تومور های مغزی یا سندرم های ژنتیکی رخ می دهد.

تشخیص تومور مغزی

وجود مشکل در یک یا چند ناحیه بدن ممکن است سرنخی از وجود تومور مغزی در شما باشد. اگر یک فرد مشکوک به تومور مغزی باشد، پزشک تعدادی تست اعصاب انجام می دهد:

• تست اعصاب بینایی
• شنوایی
• تعادل
• هماهنگی
• قدرت و رفلاکس

1. آزمایشات تصویر برداری

آزمایش MRI معمولا برای یاری به تشخیص تومور های مغزی استفاده می شود. در برخی موارد ممکن است در طول MRI، مایعی رنگی را به یک رگ بدن تزریق نمایند. انجام اسکن MRI تخصصی از جمله MRI کاربردی، MRI پرفیوژن و طیف سنجی رزونانس مغناطیسی، ممکن است به پزشک یاری کند تا تومور را ارزیابی و برای آن برنامه ریزی کند. گاهی اوقات، تصویر برداری های دیگری از جمله توموگرافی کامپیوتری و توموگرافی انتشار پوزیترون، برای تصویربرداری از مغز استفاده می شود، اما معمولا برای سرطان مغز، کارآیی ندارد و برای انواع دیگر سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرد.

2. آزمایشات برای یافتن سرطان در قسمت های دیگر بدن

اگر به این موضوع شک دارید که تومور مغزی ممکن است به علت وجود سرطان در بخش های دیگر بدن باشد، پزشک، آزمایش ها و روش هایی را برای معین دقیق محل سرطان انجام می دهد. برای مثال با CTI اسکن یا PET نشانه هایی از سرطان ریه را جستجو می نماید.

3. جمع آوری و آزمایش یک نمونه از بافت غیر طبیعی (بیوپسی)

بیوپسی می تواند به عنوان بخشی از عملیات حذف تومور مغزی باشد. جراح مغز، سوراخ کوچکی را در جمجمه ایجاد می نماید سپس یک سوزن نازک را وارد مغز می نماید و با استفاده از آن، بافت آسیب دیده را خارج می نماید که اغلب توسط CT یا MRI مورد اسکن قرار می گیرد. سپس نمونه بیوپسی در زیر میکروسکوپ برای معین اینکه سرطان خوش خیم است، مشاهده می شود. آزمایش های پیشرفته آزمایشگاهی می توانند سرنخ هایی را درباره بیماری و گزینه های درمان در اختیار پزشک قرار دهد.

روش های درمان تومور مغزی

1. جراحی

اگر تومور مغزی در جایی قرار داشته باشد که قابل دسترس باشد، جراح آزادی عمل بیشتری خواهد داشت. در برخی موارد تومورها، کوچک هستند و به آسانی از بافت مغز جدا می شوند که در این حالت کل تومور را می توان از مغز خارج کرد. در موارد دیگر، تومور ها را نمی توان از بافت اطراف خارج کرد، چون در محدوده حساسی از مغز قرار دارند و جراحی بسیار خطرناک است، ولی با این حال، پزشک با احتیاط تومور ها را خارج می نماید. حتی از بین بردن یک قسمت از تومور مغزی، می تواند به کاهش نشانه ها و علائم یاری کند. جراحی تومور های مغزی، خطراتی نظیر عفونت و خونریزی به همراه دارد. خطرات دیگر بستگی به بخشی دارد که تومور ها در آن قرار دارند؛ به عنوان مثال، جراحی تومور نزدیک به اعصاب چشم که خطر نابینایی افزایش پیدا می نماید.

2. پرتو درمانی

پرتو درمانی با استفاده از پرتو های قوی مانند اشعه ایکس یا پروتون ها، برای کشتن سلول های تومور، به کار می رود. پرتو درمانی می تواند توسط دستگاهی خارج از بدن باشد (پرتو درمانی خارجی) یا در موارد بسیار نادر با اشعه رادیواکتیو می توان این کار را انجام داد (براکی تراپی). پرتو های خارجی فقط در ناحیه ای از مغز که تومور وجود دارد تمرکز می نماید و یا می تواند بر کل مغز شما (پرتو درمانی مغزی) اعمال شود. تشعشع در کل مغز معمولا برای درمان سرطان هایی که از سایر قسمت های بدن به مغز می رسند و باعث بروز تومور می شوند، صورت می گیرد. شکل جدید پرتو درمانی با استفاده از پرتو های پروتون، برای تومور هایی که بسیار نزدیک به مناطق حساس مغز هستند، انجام می گیرد. عوارض جانبی پرتو درمانی بستگی به نوع و دوز اشعه ای است که بدن فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. این عوارض شامل خستگی، سردرد، از دست دادن حافظه و تحریک پوست سر می باشد.

3. رادیوتراپی

رادیوتراپی استروتاکتیک نوعی جراحی مدرن است. اما رادیوسکوپی، از پرتو های چندگانه تابش برای جراحی استفاده می نماید تا سلول های تومور را در یک منطقه بسیار کوچک از بین ببرند. همه پرتوها قدرت یکسانی ندارند. اما پرتو هایی که برای تومور های مغزی استفاده می شود، اشعه هایی با دوز بالا دارند. رادیوسکوپی معمولا در یک نوبت انجام می شود و در همان روز می توانید به خانه برگردید.

4. شیمی درمانی

شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های تومور استفاده می شود. نوع تومور مغزی، در تجویز شیمی درمانی موثر است. دارو های شیمی درمانی می توانند به صورت خوراکی، قرص یا تزریق داخل رگ (وریدی) استفاده شوند. دارو های شیمی درمانی اغلب برای درمان تومور های مغزی به صورت قرص مصرف می شود. در شیمی درمانی دارو های دیگری وجود دارند که بسته به نوع سرطان مورد مصرف قرار می گیرند. عوارض جانبی شیمی درمانی بستگی به نوع و دوز دارو هایی است که دریافت می کنید. شیمی درمانی می تواند باعث تهوع، استفراغ و ریزش مو شود. آزمایشات سلول های تومور مغزی معین می نمایند که آیا شیمی درمانی برای یک فرد مفید است یا خیر.

5. درمان دارویی هدفمند

درمان دارویی هدفمند، بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی، تمرکز می نماید. این نوع درمان با انسداد این ناهنجاری ها می توانند موجب مرگ سلول های سرطانی شوند. دارو های هدفمند، برای انواع خاصی از تومور های مغزی، در دسترس هستند و بسیاری از آن ها در آزمایشات بالینی مورد مطالعه قرار می گیرند.

توانبخشی پس از درمان تومور مغزی

از آنجایی که تومور های مغزی می توانند بر قسمت هایی از مغز که مربوط به مهارت های حرکتی، گفتاری، بینایی و حافظه است، تاثیر بگذارند، توانبخشی می تواند در فرایند بهبودی آن ها موثر باشد. با توجه به احتیاج فرد، پزشک ممکن است راه های زیر را پیشنهاد کند:

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی برای یاری به شما در بازیابی مهارت های حرکتی یا قدرت عضلانی انجام می شود.
• کار درمانی: برای یاری به بازگشت به فعالیت های روزانه خود، پس از جراحی تومور مغزی یا بیماری های دیگر
• گفتار درمانی: متخصصان این رشته، در رابطه با مسائل گفتاری به شما یاری خواهند کرد.
• آموزش بچه ها مدرسه ای: یاری به بچه ها در مقابله با مسائل حافظه و یادگیری پس از عمل جراحی
• آزمایشات بالینی: درمانگاه ها، آزمایشاتی را برای جلوگیری، تشخیص و درمان این بیماری انجام می دهند.
• دارو های جایگزین: تحقیقات کمی درباره دارو های مکمل و جایگزین، برای درمان تومور های مغزی اجرا شده است و هنوز به اثبات نرسیده اند، با این حال، درمان های تکمیلی ممکن است به شما در مقابله با استرس ابتلا به تومور های مغزی یاری نمایند. برخی از این درمان های تکمیلی عبارتند از: طب سوزنی، هنر درمانی، ورزش، موزیک درمانی و تمرینات آرامش بخش مانند چند حرکت ساده یوگا.

مقابله با تومور مغزی بیماری و حمایت

تشخیص تومور مغزی می تواند ترسناک باشد و باعث می شود که احساس کنید که سلامتی خود را از دست خواهید داد، اما می توانید اقداماتی را برای مقابله با این شوک عظیم انجام دهید از جمله:

• در خصوص تومور های مغزی به اندازه کافی، آگاهی داشته باشید تا بتوانید در خصوص مراقبت از خود تصمیمات خوبی بگیرید.
• در خصوص تومور های مغزی و گزینه های درمان از پزشک خود سوالاتی بپرسید.
• همزمان با کسب اطلاعات درباره تومور های مغزی، می توانید درباره درمان خود نیز تصمیم بگیرید.
• به دوستان و خانواده خود نزدیکتر شوید. حفظ روابط نزدیک با خویشاوندان، به درمان تومور مغزی یاری می نماید. دوستان و خانواده می توانند از شما چه در خانه و چه در بیمارستان حمایت نمایند و باعث شوند تا روحیه خود را از دست ندهید.
• فردی را پیدا کنید و با او حرف بزنید. مستمع خوبی را پیدا نموده و درباره آرزو ها و ترس های خود با او صحبت کنید. این فرد ممکن است دوست یا عضوی از خانواده شما باشد. در میان گذاشتن نگرانی ها و صحبت با یک مشاور، پزشک یا اعضاء گروه حمایت از افراد سرطانی، ممکن است برای شما مفید باشد.

آمادگی برای دیدار با پزشک

در صورت بروز علائم یا نشانه هایی که باعث نگرانی شما می شوند، با پزشک خود دیداری داشته باشید. اگر تومور مغزی در شما تشخیص داده شده است، حتما به یکی از متخصصان رشته های زیر مراجعه کنید:

• پزشکانی که در درمان اختلالات مغزی تخصص دارند (متخصصان مغز و اعصاب)
• پزشکانی که در درمان سرطان تخصص دارند (انکولوژیست)
• پزشکانی که از اشعه درمانی برای درمان سرطان استفاده می نمایند (رادیو انکولوژیست)
• پزشکانی که در رابطه با سرطان های اعصاب، تخصص دارند (نوروانکولوژیست)
• جراحانی که مغز و سیستم عصبی را جراحی می نمایند (جراحان اعصاب)
• متخصصان توانبخشی

برگرفته از: mayoclinic